Direfş-i Gayvani: Gave'nin Önlüğü Sahtiyan Bayrak

 

Direfş-i Gayvani:  Sahtiyan Bayrak

 

İranlıların meşhur destanı olan  Dahhak destanında  Dehhak’ı öldüren Demirci Gave’nin   Dehhak’ın kanına bulaştığı için ve Dehhak’ın öldürüldüğünü simgelediğinden  bayrak haline dönüşen   kanlı önlüğüdür.  ( Geniş bilgi için bkz: Dahhak ve Efsanesi ( Şiirimizde Dahhak Gave Sahtiyan )

İran Efsanelerinde  Zalim Dehhak , Cemşid’i tahttan indirmiş, yerine geçmişti. İblis Ehrimen, Zlim Dehhak’ın omzundan öpmüş ve Dehhak’ın  omuzlarından iki yılan çıkmıştı.  Dehhak acılar içindeyken İblis Ehrimen Hekim kılığında gelip her iki gencin ve cocuğun başını kestirip  beyinlerini omuzlarına sürersen acıların azalır demiş, bu yüzden de Dehhak her gün iki genç veya çocuğun kafasını kestirip beyinlerini omzuna sürmeye başlamıştı. Demirci Gave’nin 17 çocuğunu Dehhak’ın omzundaki yılanlar için kesmişler sıra Gave’nin 18. çocuğuna gelince  artık daynamayan  Gave,  demirci örsünü sahtiyan önlüğünün  (Direfş-i Gayvani)  arasına alıp Dehhak’ın karşısına çıktı. Örsü  Dehhak’ın başına vurup Dehhak’ı öldürüdü ve Dehhak’ın kanları  sahtiyan önlüğüne bulaştı. Bunun üzerine Sahtiyan önlüğü bir sırığa bağlayıp bayrak gibi sallayarak “ Dehhak öldü “ diye kutlamalara başladılar. [1]

Direfş-i Gâveyâni şol deri bayrak ki itmişdür
Demirci Gâve Dahhâki anunla eyledi ber-bâd         Tuhfe-i Vehbî

“Gâve'nin şu deri bayrağı ki demirci Gâve onunla Dahhâk'ı perişan etmişti

Demirci Gave’nin  Dehhak’ı öldürdüğünde giydiği ve   Dehhak’ın kanının bulaştığı  bu örtü Dehhak’ın yerine tahta geçen Feridun tarafından   kutsal bir bayrak kabul edilmiş, bu bayrağın her yanı mücevherlere süslenmişti.[2]

Feridun ‘un  bu kutsal bayrağı  Feridun’dan sonra gelen  diğer İran Hükümdarları taarfından da uğurlu kabul edilmiş  Hz Ömer’in İranlıları mağlup ederek bu  bayrağı ele geçirmesine kadar İran Hükümdarlarının en kutsal kabul ettiği objlerden biri olmuştur.  A. Talat Onay’ın kaynak göstermeden verdiği bilgilere göre  “Hz Ömer bu bayrağı  Kadisiye Muharebersinde İran Hükümdarı Yezdcür’i yenerek ele geçirmiş,  Hz Ömer bu bayrak üzerindeki mücevherleri Arap Cengaverlerine taksim etmiştir. “ [3]

Acep mi galip olsam hasma bu kuvvetle ey Vehbi
Müzerkeş cildi divanım  çün direfşi geyvan                   Sünbülzade Vehbi

Kametin hem kuşte kılmakta  Direşfi Gayvan
Ruyet- i mansurunun peşinde daima rakibi        Nedim

Başı dururken  iki omzunda zülf-i yar
Dahhak var lebleri yetime acep güler       Necati Bey

Baı ve İki omzunda yarin zülüfleri gibi iki yılan dururken Dahhak’ın  dudakları  yetime bir acaip gülüyor.

Degşürüp İblîs bir gün sûretin
Geldi Dahhâkün katına ol La’în                 Ahmedî

“İblis bir gün çehresini değiştirdi. O melun Dahhâk'ın huzuruna çıktı.”

Her fenâ ehline bir ser-rişte-i maksûd imiş
Mâr-ı magz-âşâmlar kim var imiş Dahhâkte          Hayâli

Fenalık yolunda olan her kişinin bir dileği olduğu gibi Dahhâk'ta da beyin içen yılanlar varmış.”[4]

Râyet-keş-i adâlet ü kahr ede
Dahhâk-ı zulmü Gâve-i âhengerân gibi           Nâilî

(Sultan Mehmet'in) Adalet ve insaf bayrağı, demirci Gâve'nin Dahhâk'ın zulmünü kahır ettiği gibi kahır etsin[5]

Aceb mi ġālib olsam ḫaṣma bu ḳuvvetle ey Vehb
Müzerkeş cild-i d/vānım direfş-i Gāvyān/dir       Sünbülzade Vehbi 


FERİDUN GAVE, GEYVANİ, DEHHAK İLE İLGİLİ DİĞER YAZILAR 

KAYNAKÇA

 





Şahamettin KuzucularAdmin / Erkek / 1/20/2016

  


  • Hakkımda

    •  

    Şahamettin KUZUCULAR 1961’de Sivas’ta doğmuş, ilk, orta ve liseyi burada tamamlamıştır. Yükseköğrenimimi Ankara DTCF 1985 yılında tamamlayan yazar 1987 yılında Bilecik ve İzmir’de askerlik hizmetini yaptıktan sonra öğretmenliğe başlamış; Kars, Sivas ve Hatay’da Edebiyat Öğretmenliği görevinde bulunmuştur.

     

    Sivas’taki öğretmenlik yaparken “ Eşref Bey Hikâyesi Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma “ adlı tezi ile yüksek lisansını yapan yazar; 2007 ve 2008 yılları arasında Özleşim şiir veznini, Özleşim şiir sistemini ve Özleşim şiir sanatı anlayışını geliştirir. Böylece bir şiirde aruz ve hece ölçüsünü de birleştirebilen; Türk şiirinde farklı bir şiir vezni geliştirebilen ilk şair olma unvanını elde etmiştir.

     

    2009 yılından itibaren Edebiyat ve Sanat Akademisini oluşturan yazar,  ülkemizin en ciddi Edebiyat, Geleneksel Türk Sanatları ve Güzel sanatlar kaynak sitesini meydana getirmeyi başarmıştır. Kısa adı Edebiyat ve Sanat Akademisi.com olan bu kaynak ve paylaşım sitesi alanında Google’ının otorite kabul ettiği sitelerin başındadır.

     

    Edebiiayt ve Sanat Akadisi.com ( Esa ‘da ) Divan, halk ve son dönem Türk Edebiyatı ve şiir sanatına dair binlerce makalesi olan yazarın divan şairleri, halk ozanları ve günümüz edipleri hakkında çok sayıda biyografi de hazırlamıştır. Bunların dışında şiir sanatı, edebiyat,  edebiyat terimleri mazmunları, edebi bilgiler konusunda yüzlerce inceleme ve makalesi bulunmaktadır.

     

     “Özleşim” Kitabı 2008 de, “Dörtyol, Hatay Çukurova Tarihi ve Türkmenleri” adlı kitabı 2012 yılında basılmış, II. Baskısı 2018 yılında “Çukurova Gavurdağı Tarihi ve Türkmenleri “ adıyla yeniden yayımlanmıştır. “ Eşref Bey İl Zühre Han ( Metin- Tenkit- İnceleme) ” 2018, Akıl Fikir Yayınları kanalıyla basılmıştır. “Alaçıktan Gökdelene” adlı romanı ise Akademisyen yayınları tarafından 2018 yılında gün yüzü görmüştür.

    2107 yılında Batman Valiliği ve Edebiyat Sanat Akademisi tarafından düzenlen kardeşlik konulu şiir yarışmasının kitabı olan” Kardeşlik Şiirleri “ antolojisini hazırlamış,  Edebiyat ve Sanat Akademisinin Dörtyol’da ilk kurşun konulu şiir yarışmasının antolojisi olan “İlk Kurşun “adlı seçkiler kitabı 2018 yılında Akademisyen Yayınları tarafından basılmıştır. Ahilik, Kalenderilik ve Osmanlının esnaf teşkilatının çöküşünü anlattığı Ahi Baba Çıkmazları adlı romanı Akıl Fikir Yayınları tarafından basılmıştır. Kasım 2021

     

    2017 yılında kurulan ve halen Edebiyat Sanat ve Sanatçıları Derneği’nin başkanı olan şair, çok sayıda şiir organizasyonları ve etkinlikleri de gerçekleştirmiş olup,  yurt içinde ve Azerbaycan’daki sempozyumlarda bildiriler sunmuştur. Azerbaycan Milli İlimler Akademisi ile İki Devlet Tek Millet konulu  bir şiir yarışması ve etkinlik de düzenlemiştir. 

     

    Halen Hatay Dörtyol’da yaşayan şairin basıma hazır çok sayıda kitabı bulunmaktadır.