CAMANKARA BATIR CALGIZ DESTANI ve ÖZETİ ( Kırgız Destanı ) Dr. Doğan Kaya

 
CAMANKARA BATIR  CALGIZ DESTANI  ve  ÖZETİ ( Kırgız Destanı )  Dr. Doğan Kaya

Dr. Doğan Kaya
 
Hakkında yazılmış fazla kaynak yoktur. Gerçek kahraman olup XIX. yüzyılda yaşamış, 1846’da ölmüştür. Belek Soltonoyev’in Kızıl Kırgız Tarihi (1993) adlı eserinde Camankara Çotkarauulu’nun Kazak-Kırgız çatışmalarındaki kahramanlıkları, toylardaki güreşleri ve yaptığı diğer kahramanlıklarından kısaca söz edilmektedir. Daha geniş bilgi Abdılaşım Smayıluulu’nun Camankara adlı eserinde verilmiş; Camankara’nın soyu, doğuşu, gençliği, kahramanlıkları ve ölümü ayrıntılı şekilde anlatılmıştır. Smayıluulu, Camankara hakkında anlatılanlar kendi şairlik gücüyle edebi olarak kaleme almıştır. Smayıluulu, destanına Camankara’nın ilk atası Dolon’dan başlar, Çotkara’ya kadar detaylı anlatılır.
Camankara destanının özeti şöyledir:
Camankara annesi Tıta, hamileyken aşermektedir ve kaplan kalbi ister. Bunun üzerine eşi Çotkara bir kaplan öldürüp kalbini eşine getirir. Kadın, sırtında kulun yelesi gibi tüyleri olan bir çocuk doğurur. Adını Camankara koyarlar.
Çotkara, öleceği zaman, Tıta’ya oğlunu alıp babasının yanına gitmesini vasiyet eder. Tıta da eşi ölünce Camankara’yı alıp Koçkor yöresindeki anne babasının yanına gider. , amcalarınkinde geçer.
Camankara zaman geçtikçe güçlenir, yenilmeyen bir güreşçi olur. Kısa zamanda halk arasında şöhreti yayılır. Buna rağmen Camankara kibirlenmez. Uysal, iyiliksever ve alçak gönüllüdür. Pek çok zor işi başarır. Halkın başına belâ olan yılanı ve kaplanı öldürür, Kazak at hırsızı Şooruk’u alt eder, pehlivan Bökön’ü yenmeyi başarır. On beş kere düşmanlarla karşılaşmış, hiç birinde meydandan kaçmamış hep galip gelmiştir.
Kenensarı ve Noruzbay, Çüy’ün yanlarındaki Kuşçu, Solto kavimleri üzerine baskın düzenleyip, nice insanı öldürür. Dönerken de bir zenginin atlarını kaçırırlar. Camankara’dan atları geri almasını isterler. Atlar Şoruk adlı birindedir. Camankara, onun yanına gider. Bu arada Şoruk, “Aradığın kişi buraya geldi.” diye Kenensarı’ya haber gönderir. Kenensarı oraya gelir. Camankara, Kenensarı’ya hakaret eder. Kenensarı, iki adamına Camankara’yı yakalattırır ve onun ellerini bağlatır. Kımıldamaz hale gelen Camankara’nın göğsüne hançerini sokup öldürür ve böbreğini alır.
Tarihi kaynaklara göre de Camankara elçiliğe çağrılır ve orada öldürülür. Camankara, yanına arkadaşı Bolot’u, Çormon’u, Kara Çolok’u, Çınık’ı alıp elçiliğe gider. Bunları Şoruk karşılayıp ağırlar. İçinden de “Gökte ararken yerde buldum.” der. Hileyle kahramanların hepsini öldürür, Camankara’yı da iki böbreğini diri diri çıkararak ıstırap vererek öldürür. Camankara, iki böbreği çıkartılırken hiç sesini çıkarmaz, kinli kinli Şoruk’a bakarak ve
Testerelenmiş bir ağaç gibi
Belinden iki bükülerek düşüp
ruhunu teslim eder.
 
Dr. Doğan KAYA, KIRGIZ DESTANLARI, SALKIMSÖĞÜT Yayınları: I. Baskı Ankara 2015





EsaAdmin / Erkek / 8/24/2016