AK BERMET DESTANI ve ÖZETİ ( Kırgız Destanı ) Dr. Doğan Kaya

 
AK BERMET DESTANI  ve  ÖZETİ ( Kırgız Destanı )
 
Dr. Doğan Kaya
 
Ak Möör destanı, Ak Satkın, Ak Maktım gibi kahramanı kadın olan bir destandır. Kırgız kızları yaşadıkları devrin kanunlarına, hayatın değişmeyen zor taleplerine karşı mücadele etmişler; son dönemin ağır kanunlarına baş eğmek zorunda kalmışlardır. Bu ve benzeri durumlarla Ak Bermet de yüz yüze kalmıştır.
 
Ak Bermet Karakul, hayali bir kahraman olmayıp 1899’da doğmuştur. Hacimli bir eser değildir. Halkbilimci Kayım Miftakov 1923 yılında Talas’ın Orto-Koşoy köyünde yaşayan ve Ak Bermet’le karşılaşmış ve Ak bermet çileli hayatını ona anlatmıştır, Kayım Miftakov da anlatılanları kaleme almıştır. Evlilikte herhangi bir söz hakkı olmayan Ak Bermet, bu sırada dördüncü bir şahısla evlendirilmiştir. Çok güzel bir kadın olan Ak Bermet’in, aynı zamanda derdini ve çilesini anlattığı şiirleri de çok niteliklidir. Ak Bermet sanki bu yönüyle sabırlı, dayanıklı ve kahraman Kırgız kızlarının temsilcisi gibidir.
 
Ak Bermet destanının özeti şöyledir:
 
Ak Bermet Karagul’un çocukluğu ve gençliği çileli geçmiştir. 1911 yılında 12 yaşına iken babasını kaybeden Ak Bermet yetim kalır. 13 yaşında altın, gümüş ve koyun karşılığında birisine satılır. Ak Bermet 15 yaşında bir oğul dünyaya getirir. İçinde bulundu zor durumdan kurtulmanın çarelerini arar. Sonunda istediği ve hoşuna giden fakir köylü biriyle evlenmeye karar verir. Fakat o zamanın yöneticisi onu başka bir yere satar. Ak Bermet onunla da yaşayamaz ve ayrılır. Kendi bağımsızlığını eline alabilmek için her çareye başvursa da bir türlü sonuç alamaz. Tam tersine ayıplanır, suçlanır. Kendisiyle birlikte küçük kardeşlerinin de hayatını zorlaştırır. Satılık eşya gibi görünen Ak Bermet tekrar zengin bir ihtiyara satılır. Hiçbir yerden destek göremeyen Ak Bermet acısını şiirlere döker.
 
 
Dr. Doğan KAYA, KIRGIZ DESTANLARI, SALKIMSÖĞÜT Yayınları: I. Baskı Ankara 2015
 





EsaAdmin / Erkek / 8/24/2016