Türk Edebiyatı'nda mevlid yazan şairlerimizin sayısı , altmışI aşkındır.[1] Fakat yazılan bu mevlidlerin içinde en tanınmış olanı ve en sevileni Süleyman Çelebi ’nin yazmış olduğu Vesilet’ün Necat- tır. LATİFİ , 953/1546 yılında bitirdigi TEZKİRETÜ'Ş ŞUARA'sında “Süleyman Çelebi'nin eseri dışında yüzden fazla mevlid kitabı gördügünü belirtir” [2]“Ancak bu şairlerden bazılarının isim ve hayatlarına dair bir kayda rastlanmadığı gibi, çoğunun mevlidierinin yazması da sınırlı miktarda olup birkaç nüshadan ibarettir. Bu durum, söz konusu türe ait eserlerin çoğunun halk arasında Süleyman Çelebi mevlidi ölçüsünde ilgiye mazhar Olmadığını, fazla okunmadığını gösterir. Süleyman Çelebi’nin mevlidi dışında en çok okunanlar Keşfi-i Saruhanı, Hamdul1ah Hamdi ve Şemseddin-i Sivasi’nin . mevlidleridir” [3]
Önemli mevlid yazanlardan birisi de I5.asırda yaşamış Emir Sultan'ın müridi olan Celal Muhibbi’dir.
Celal Muhibbi, Emir Sultan ‘nın müridi olduğunu Mevlid adlı eserinin dibacesinde söz etmiş eserini Emir Sultan’ın ölümünden sonra yazdığını 1430 ifade etmiştir.
Celal Muhibbi’nin Mevlidinde geçen ibarelerden Celal Muhibbi’nin bir Mevlidhan olduğu, Sülayeman Çelebi’nin yazmış olduğu Mevlid’i ve Arifi’nin mevlitlerini dinlediğini anlıyoruz. Süleyman Çelebi Mevlidini 1409 yılında bitirmiş ve 1422 yılında ölmüş olduğuna göre [4] Celal Muhibi bu eserini Emir Sultan’ın ölümünden sonra yazdığını belirttiğine göre eserin yazım tarihi 1430 sonrasını göstermektedir.
Çün Reslün mevliidni dinledim
Bazı evsafını dahi hem anladım
Evvela ruhanisinden söyledim
Sonra hem cismanın söyledim.
Ol Resulün hod kemali ne dene
Mucizatından didüm hem yine
Sonra miracını kıldım hem beyan
Takatımuz yettiği mikdar heman
Dinle şimden gerü dahi ol Resul
Bu fenadan nicesü nakleder ol [5]
Eserin giriş bölümünde de ifade edeildiği gibi Celal Muhibbi eserini kendinden önce yazılmış olan Süleyman Çelebi veArifi’nin mevlitlerine benzer bir şekilde ele almış klasikleşen mevlid düzeninde meydana getirmiştir.
Celal Muhibbi, mevlidie dibace ile başlamış, Hz Muhammed’in doğumundan başlayarak bazı vasıflarını mucizelerini, hayatını, miracını, hayatını ve ölümünü mesnevi biçiminde anlatmıştır. Celal Muhibbi eserini oldukça sade bir dille yazmış edebi vasıf olarak Süleyman Çelebi ve Arifi’nin eserlerine ulaşamamıştır.
Eserin yazma nüshalarından birisi “Muhibbi, Mevlid, Süleymaniye Kıp. Laleli m. 3756.” dedir. Vasfi Mahir eserin üç yazma nüshasının hususi kitaplığında olduğunu belirtmiş, ama bu üç yazmanın da asıl metin olmadığını çeşitli tarihlerde yazıya geçirilmiş nüshalar olduğunu ve eksik olduğunu ifade etmiştir.
Eser hakkında bir Sabahat Acarlı bir “Acarlı, Sabahat. Muhibbi Mevlidi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkoloji Bölümü, 1971.” Eser üzerinde Bestami Bilge de bir çalışma yapmıştır. Bilge, Bestami, Celâl Muhibbî Mevlidi: Tuhfetü'l-Hakîr (İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin), Ahi. Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
Kaynakça
- [1] Hasibe Mazıoğlu, Türk Edebiyatında Mevlid Yazan Şairler, Türkoloji dergisi,e. IV, s. 1, 1974, s. 60-63.1
- [2] LATİFİ VE TEZKİRETÜ'Ş ŞUARA, S.57
- [3] Adem CEYHAN, SÜLEYMAN NAHiFi'NIN MEVLIDÜ'N-N1'-lJi MESNEViSI, https://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunitaed/article/viewFile/102000
- [4] Şahamettin Kuzucular, Süleyman Çelebi ( 14. yy ) Hayatı ve Vesilet'ün Necat ( Mevlit ), https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/
- [5] Mahir Kocatürk, Türk Edebiyatı Tarihi, MEB, 1970, S 265