
Şükriye Dikmen (d. 1918 İstanbul, ö. 16 Eylül 2000). Tek figürlü kadın ve genç kız portrecisi olarak tanınan Türk ressamı
Hayatı
Şükriye Dikmen, 1918 yılında İstanbul'da doğdu. Babası, Cumhuriyet dönemi bilim adamlarından ve Türkiye’de mikrobiyolojinin öncülerinden olan veteriner Batumlu Cafer Fahri Bey'dir. [1] Annesi ise Halide Dikmen (Koçoğlu)’dur. Şükriye Dikmen Ressam Tiraje Dikmen'in ablası, Meclis-i Mebusan ve TBMM milletvekili Ali Dikmen'in de yeğenidir.
Küçük yaşta iyi bir eğitim almaya başlamış, babasının isteğiyle erken yaşta iken küçük kız kardeşi Tiraje ile birlikte Fransızca öğrendi. Namık İsmail, Feyhaman Duran gibi ressamlar Dikmen ailesinin yakın tanıdklarıydı. [2] Feyhaman Duran ’ın teşviki ile Güzel Sanatlar Akademisi orta kısmına 1940 yılında kayıt yaptırdı. [3] Üniversite öncesi öğrenimini Arnavut köy Amerikan Koleji'nde yaparak 1942 yılında bu okulu bitirdi. 1948 yılında Resim bölümünde okuduğu İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi'nden mezun olarak Paris'e gitti. Akademideki hocaları Kübizm anlayışı ile resimler yapıyorlardı. Cemal Tollu gibi Fernard Leger’den ders almış olan hocalardan eğitim görmüştü.
Paris’te üç yıl Fernard Leger ile çalıştı. Aynı zamanda Paris Ecole du Louvre’ un Sanat Tarihi bölümüne devam etti. 1953 yılında, Paris'teki Ecole du Louvre'un sanat tarihi bölümünden mezun oldu Daha sonra Custave Singier ve Roger Chastel ile iki yıl daha çalıştı.[4]
İkinci Dünya Savaı öncesinde ve sonrasında Paris’te bulunan sanatçı Pablo Picasso, Henri Matisse, Amedeo Modigliani ve Fernard Leger’in resimlerini incelemek fırsatını buldu. Fernard Leger’in atölyesinde Kübizmin doğayı parçalayıp tekrardan bütünlemeye odaklı kompozisyon anlayışını iyice kavramıştı.
1953 yılında ilk kişisel sergisini Paris, Galeri Jeanne Castel’de ilk sergisini açtı. 1954’te Türkiye’ye ödü ve Türkiye’deki ilk resim sergisini açtı. Eleştirmenler Türkiye’de açtığı ilk resim sergisindeki resimleri oldukça anıtsal bulmuşlardı.
1957'de Edinburgh festivaline katıldı. ,1962'de ise Paris, Brüksel ve Viyana'da sergilenen "Çağdaş Türk Sanatı" sergilerinde serlerini gösterime sundu. 1968'de Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde eski ve yeni resimlerini bir araya toplayan retrospektif bir sergi düzenledi.
Sanatçı 16 Eylül 2000 tarihinde vefat etti.[5]
Şükriye Dikmen özellikle iri gözlü, minyatürleri, Japon tiplerini hatırlatan kadın başları, oval yüzlü , iri gözlü , ince boyunlu tek figürlü kadın ve genç kız portreleri ile tanındı. “Sanatçı, tüm sanat çalınmaları boyunca ortaya koyduğu sadeleşme yolunda elde ettiği stilini son döneminde soyuta ulatırdı. Genellikle düz siyah fon üzerine ritmik olarak yerleştirdiği, daha önce resimlerinde detay olarak kullandığı el, göz, dudak, yaprak, dal gibi motiflerine, “Abstre” ya da “Kompozisyon” adını verdiği soyut birleştirmelerle yeniden kullanmıştır.
[1] Murat Kasap, Osmanlı Gürcüleri, İstanbul 2010, s.427,428
[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Tiraje_Dikmen
[3] Zeliha AKÇAOĞLU, Bir Kadın Sanatçı Şükriye Dikmen, https://www.sosyalarastirmalar.com/cilt3/sayi11pdf/akcaogl
[4] Zeliha AKÇAOĞLU, Bir Kadın Sanatçı Şükriye Dikmen, https://www.sosyalarastirmalar.com/cilt3/sayi11pdf/akcaogl
[5] Milliyet (gazete), Vefat, Halide Dikmen" 29 Nisan 1981. Erişim tarihi: 7 Şubat 2015.