Matrakçı Nasuh'un Tarih-i Sultân Bâyezid

 
kAYNAK: Hüseyin  G.Yurdaydın
 

Tarih-i Sultân Bâyezid, Matrakçı Nasuh tarafından  1540 civarında yazılmış olan Minyatürlerle süslü bir eserdir.

TSMK'nin Revan (1272) kısmında bulunan ve sadece II. Bayezid devri tarihi üzerinde duran bu yazma eser, N asuh'un Mecma'un Nezair adlı  eserinin Osmanlı tarihini konu olarak aldığı anlaşılan dördüncü cildi veya son bölümünün, sadece II. Bayezid devri tarihi üzerinde duran bir k ısmıdır.[1] Bu eserin Matrakçı Nasuh’a iat olduğu ise British Museum nüshasının  sayesinde tesbit edilebilmi ştir. British Museum yazmas ının II. Bayezid devrine ait kısmı ile sadece II. Bayezid devri olaylar ını içine alan bu miıyatürlü Revan yazması, satır satır birbirinin aynısıdır. [2]

Nasuh’un yazdığı ve resimlediği eserlerinden birisi olan  Tarih -i Sultan Bayezid adıyla tanınan (Topkapı Sarayı Müzesi Ktp. No. R. 1272) bu eserde Sultan 2.Bayezid dönemindeki olaylarla ilgili minyatürler bulunmaktadır. Eserdeki on resim 2.Bayezid döneminde fethedilen kalelerin, kentlerin tasvirleridir. Bu kentler Kili, Akkermen, Mudon, Karon, Avarna (Navarin), Inebahtı’dır.  

Eserin Topkapı Sarayı ile British Museum nüshasının  ve gerekse Mecmu'- ı Menazil yazmas ındaki kale, şehir ve konak resimleri aras ındaki üslûp benzerliği de dikkati çekmekte, bu hal bile, bütün bu minyatürlerin aynı Nakkaşın, N asûh'un elinden ç ıkmış olduğu hususunda şüphe bırakmamaktadır. Kaldı ki adı geçmiş olan bu yazmalarda resimleri de kendisinin yapmış bulunduğunu N asûh, bir çok vesile ile açıklamış bulunmaktadır.[3]

Tasvirlere  Matrakçı Nasuh’un çizgici  ve kuş bakışı tekniği ve üslubu egemendir.  Bu  minyatürlerdeki denizlerin gümüş yaldızlı olması dikkatleri çekmektedir.  Bu eserde bulunan minyatürlerdeki evler Matrakçı Nasuh’un diğer minyatürlerinde de olduğu gibi kuşbakış görüldüğü halde mimari özelliklerine dikkat edilmiş, evlerin ve binaların şekilleri ve mimari unsurları dikkatle çizilmiştir. Bazı minaytürlerde  evler ve  binaların kuvvetli renklerle boyanmış olması bazılarında ise  ise renklerin soluk ve ikinci derecede kalmış olması dikkat çekicidir.

“British Museum’da kayıtlı (Add., nr. 23586) Târîh-i Sultân Bâyezid ve Sultân Selîm adlı anonim yazmanın  da büyük bir eserin bir bölümünden ibaret olduğu anlaşılmakta, ifade ve üslûp benzerlikleri ise yazmanın Matrakçı Nasuh tarafından yazılmış olduğu kanaatini vermektedir.” [4]

Eserin sadece II. Bayezid devriyle (1481-1512) ilgili bir bölümünün yazması ise minyatürlüdür. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde bulunan (Revan Köşkü, nr. 1272) yazmanın müellifi tarafından özel olarak resimlendirildiği anlaşılmaktadır. [5]

Türk resim sanatı bakımından son derece ilgi çekici olan nüshanın içinde II. Bayezid zamanında yapılmış seferlerle ilgili olarak Kili, Akkirman, İnebahtı, Moton ve Gülek kale ve şehirleriyle Osmanlı donanmasına ait gemilerin resimleri bulunmaktadır.

Matrakçı Nasuh'un " Tarih-i Sultan Bayezid", adlı eseri Reha Bilge ve Mertol Tulum ortak çalışması ile günümüz alfabesi ile yayımlanmıştır. Matrakçı Nasuh'un elinden çıkmış minyatürler ise  günümüz Türkçesine ve alafabesine çevrilmiş bu eserin arkasında yer almaktadır.  “Bu resimler, anlatılan olaylara görsel bir zenginlik katmakta, adeta belgelemektedir.”[6]

Matrakçı Nasuh, Hamedan karşısında Dercezin ) ilçesi ve köyü 


 Tarih-i Sultân Bâyezid, İnebahtı, TSMK'nin Revan (1272) nüshasından bir minyatür.


 
  • [1] HÜSEYİN G. YURDAYDIN, MATRAKÇI NASUH, ANKARA ÜNIVERSITESI ILÂHIYAT FAKÜLTESI YAYINLARI, ANKARA ÜNIVERSITESI BASIMEV İ - 1963.  SHF, 15
  • [2] HÜSEYİN G. YURDAYDIN, MATRAKÇI NASUH, ANKARA ÜNIVERSITESI ILÂHIYAT FAKÜLTESI YAYINLARI, ANKARA ÜNIVERSITESI BASIMEV İ - 1963.  SHF, 15
  • [3] HÜSEYİN G. YURDAYDIN, MATRAKÇI NASUH,ANKARAÜNIVERSITESIILÂHIYATFAKÜLTESIYAYINLARI,ANKARA ÜNIVERSITESI BASIMEV İ - 1963.  SHF, 15
  • [4] HÜSEYİN G. YURDAYDIN, MATRAKÇI NASUH, ANKARAÜNIVERSITESIILÂHIYATFAKÜLTESI YAYINLARI, ANKARA ÜNIVERSITESI BASIMEV İ - 1963.  SHF, 15
  • [5]  Hüseyin Gazi Yurdaydın, MATRAKÇI NASUH, TDV İA, cilt: 28; sayfa: 144
  • [6] https://www.idefix.com/kitap/tarih-i-sultan-bayezid-mertol-tulum/tanim.asp?sid=FJ8V2HPYMS2S21BUS5P
 

Not: Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, Resim,Tablo, kaligrafi, ebru, Fotoğraf, minyatür, hat, sedef, el işi, oya, bezeme, Telkari, kazaziye  benzeri çalışma  ve araştırmalarınızı, sitemize üye olarak ,  bize başvurarak ESA'da paylaşarak kültürümüze katkıda bulunabilir, kendinizi ve ürünlerinizi tanıtabilirsiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya [email protected]





Şahamettin KuzucularAdmin / Erkek / 1/20/2016

  


  • Hakkımda

    •  

    Şahamettin KUZUCULAR 1961’de Sivas’ta doğmuş, ilk, orta ve liseyi burada tamamlamıştır. Yükseköğrenimimi Ankara DTCF 1985 yılında tamamlayan yazar 1987 yılında Bilecik ve İzmir’de askerlik hizmetini yaptıktan sonra öğretmenliğe başlamış; Kars, Sivas ve Hatay’da Edebiyat Öğretmenliği görevinde bulunmuştur.

     

    Sivas’taki öğretmenlik yaparken “ Eşref Bey Hikâyesi Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma “ adlı tezi ile yüksek lisansını yapan yazar; 2007 ve 2008 yılları arasında Özleşim şiir veznini, Özleşim şiir sistemini ve Özleşim şiir sanatı anlayışını geliştirir. Böylece bir şiirde aruz ve hece ölçüsünü de birleştirebilen; Türk şiirinde farklı bir şiir vezni geliştirebilen ilk şair olma unvanını elde etmiştir.

     

    2009 yılından itibaren Edebiyat ve Sanat Akademisini oluşturan yazar,  ülkemizin en ciddi Edebiyat, Geleneksel Türk Sanatları ve Güzel sanatlar kaynak sitesini meydana getirmeyi başarmıştır. Kısa adı Edebiyat ve Sanat Akademisi.com olan bu kaynak ve paylaşım sitesi alanında Google’ının otorite kabul ettiği sitelerin başındadır.

     

    Edebiiayt ve Sanat Akadisi.com ( Esa ‘da ) Divan, halk ve son dönem Türk Edebiyatı ve şiir sanatına dair binlerce makalesi olan yazarın divan şairleri, halk ozanları ve günümüz edipleri hakkında çok sayıda biyografi de hazırlamıştır. Bunların dışında şiir sanatı, edebiyat,  edebiyat terimleri mazmunları, edebi bilgiler konusunda yüzlerce inceleme ve makalesi bulunmaktadır.

     

     “Özleşim” Kitabı 2008 de, “Dörtyol, Hatay Çukurova Tarihi ve Türkmenleri” adlı kitabı 2012 yılında basılmış, II. Baskısı 2018 yılında “Çukurova Gavurdağı Tarihi ve Türkmenleri “ adıyla yeniden yayımlanmıştır. “ Eşref Bey İl Zühre Han ( Metin- Tenkit- İnceleme) ” 2018, Akıl Fikir Yayınları kanalıyla basılmıştır. “Alaçıktan Gökdelene” adlı romanı ise Akademisyen yayınları tarafından 2018 yılında gün yüzü görmüştür.

    2107 yılında Batman Valiliği ve Edebiyat Sanat Akademisi tarafından düzenlen kardeşlik konulu şiir yarışmasının kitabı olan” Kardeşlik Şiirleri “ antolojisini hazırlamış,  Edebiyat ve Sanat Akademisinin Dörtyol’da ilk kurşun konulu şiir yarışmasının antolojisi olan “İlk Kurşun “adlı seçkiler kitabı 2018 yılında Akademisyen Yayınları tarafından basılmıştır. Ahilik, Kalenderilik ve Osmanlının esnaf teşkilatının çöküşünü anlattığı Ahi Baba Çıkmazları adlı romanı Akıl Fikir Yayınları tarafından basılmıştır. Kasım 2021

     

    2017 yılında kurulan ve halen Edebiyat Sanat ve Sanatçıları Derneği’nin başkanı olan şair, çok sayıda şiir organizasyonları ve etkinlikleri de gerçekleştirmiş olup,  yurt içinde ve Azerbaycan’da davet edildiği sempozyumlar da bildiriler de sunmuştur.

     

    Azerbaycan Milli İlimler Akademisi ile İki Devlet Tek Millet konulu bir dizi etkinlik için protokol imzalayan şair, İki Devlet Tek Millet konulu bir dizi etkinliğin koordinatörü durumundadır.

    Halen Hatay Dörtyol’da yaşayan şairin basıma hazır çok sayıda kitabı bulunmaktadır. Edebiyat Ve Sanat Akademisi. Com’un sahibi olan yazar ülkenin önde gelen yazılım firması Team AŞ ile işbirliği içine girmiş,  ESA’nın edebiyat camiasında etkinliğini arttıracak önemli bir adım daha atmıştır.