Kaçkar Dağlar
Kaçkar Dağları, Türkiye'nin kuzeyinde, Doğu Karadeniz sahili
boyunca uzanan dağ sırasının adıdır. Kaçkarlar Kuzey Anadolu Dağları'nın
doğudaki bölümünü oluşturur. Doğusunda 3500 m, batı kesimi 2000 m yüksekliğe
kadar ulaşan zirveleri vardır. En yüksek noktası olan Kaçkar Kavrun Dağı 3932 m
yüksekliktedir.
Kaçkar dağlarının
doğu kesimi 1994 yılında milli park ilan edilmiştir. Milli parkın büyük bir
bölümü Rize ili Çamlıhemşin ilçesi sınırları içinde, küçük bir bölümü de Artvin
ili Yusufeli ilçesi sınırları içinde kalmaktadır.
Kaçkar Dağları, çok ince bir sahil hattının hemen arkasında
duvar gibi birden yükseliverir. Dik olan kuzey örtüsü, sık ve bol yağış alması
sebebiyle sık ormanlıdır. Bölgede fındık, çay, tütün ve zeytin, kiraz ve
narenciye yetiştirilir. Doğudaki alçak bölgelerinde de Türkiye'nin pirinç
üretim merkezleri bulunur. Çok dik zemine sahip ya da zemin emniyeti
olmadığından herhangi yetiştiriciliğe uygun olmayan alanlarda, kısmen yoğun bir
şekilde ormangülü örtüsü hâkimdir.
Kaçkar Dağları'nın Kuzey doğusunun sahil kesimlerinde ise
son zamanlarda kivi, yaban mersini üretimine başlanmıştır. Şeker hastalığında
ilaç kadar etkili olan karayemiş meyvesi ve kestane ormanlıklarından
yararlanarak yüksek rekoltede kestane balı üretimi yapılmaktadır. Yüksek
bölgeler mera olarak da kullanılır. Ormanlar en başta göknar, kayın ya da
karışık orman olarak şekillenmiştir. Orman sınırı 2000 m ile 2300 m arasında
bulunur.
"Kaçkar" ismi farklı anlamlarda
kullanılabilmektedir:
- Verçenik'den Altıparmak'a
kadar tüm dağ silsilesi
- bu silsilenin merkezi
bölümünü oluşturan Kavrun Dağları
- tüm silsilenin en yüksek
doruğu olan Kaçkar Kavrun Dağı
Kaçkar Dağları; dağcılık, kaya tırmanışı, trekking, rafting
ve kayak gibi sporlar için bir merkez haline dönüşmüştür. Bölgenin kendine özgü
doğası ve kültürel yapısı, çok sayıda yerli ve yabancı turisti çekmektedir. Dağların
önemli bir bölümü doğal park sınırları içinde yer almaktadır.
Kaçkar Dağları Milli Parkı ve Fırtına Vadisi
Kaçkar Dağları Milli Parkı 8 ana dağ kütlesinin oluşturduğu
ve Kuzey Anadolu Dağları’nın en önemli zirvelerinin bulunduğu bitki, hayvan,
kuş, tarih, turizm , yaylacılık bakımlarında da bir büyük kütleyi temsil etmesi
açısından çok önemli bir coğrafyadır.
“ MP alanının da
içinde bulunduğu Kafkasya Ekolojik Bölgesi, doğal ılıman kuşak ormanları,
zengin biyolojik çeşitliliği, yüksek endemizmi ile dünyanın en önemli 25 ekol[1]ojik
bölgesinden biri olarak kabul edilmektedir. Fırtına Vadisi Ormanları; WWF, UNEP
ve IUCN gibi dünyanın en büyük doğa koruma kuruluşlarının kurduğu “Dünya Koruma
İzleme Merkezi” tarafından Avrupa’daki “daha iyi korunmaya acil ihtiyacı olan
100 orman” (100 Forest Hotspots)’dan biri olarak ilan edilmiştir. [2]
Kaçkar Dağları Milli Parkı 51.550 Hektar Alanı
kapsamaktadır. Milli Parkın Büyük bir bölümü Rize İli Çamlıhemşin İlçesi ve bir
kısmı da Artvin İli Yusufeli İlçesi sınırları dâhilinde kalmaktadır.
“Milli Park, birçok
buzulla birlikte buzul gölleri, 1700 m’lere kadar inen buzul vadileri ve
pleistosene ait neredeyse tüm buzul izlerinin, sirklerin ve moren depolarının
görüldüğü ve alp orojenezinin tipik etkilerinin izlenebildiği bir alandır.”
[3]
Milli parkın yayıldığı bu bölge tarihi ve Turistik açıdan da
son derece önemli bir alandır. Bölge de pek çok tarihi ve kültürel eser
vardır. Bu açıdan en önemli yer Çamlıhemşin’dir. Çamlıhemşin’deki kaleler,
köprüler ve konaklar ile zengin folklor geleneksel yayla yaşamı, yayla ve ot
biçme şenlikleri gibi etkinliklerin de olması ile bu doku daha da
zenginleşmektedir. Kaçkarlarda yükseltinin kısa mesafede artması yaylacılık
etkinlikleri ve yayla yerleşim alanlarının ortaya çıkmasına yol açmış,böylece
Kaçkar Dağlarında ayrıca yayla yaşam kültürü ve sosyal yaşantısı artı bir değer
olarak ön plana çıkmıştır.
Yörenin daoğal dokusundaki zenginlik ve güzellik Yayla
Turizmi açısından son derece dikkate değer bir bölge hale getirmesini yanı sıra
yörede termal suları ve kaplıcalar da bulunmaktadır. Örneğin yörenin en
tanınmış yerlerinden birisi olan Ayder Yaylası 1987 yılında Turizm
merkezi ilan edilmiş, romatizmal hastalıklar, iç hastalıkları, kadın
hastalıkları ve cilt hastalıklarına şifa verdiği iddia edilen, 260 metre
derinlikten gelen 50 derece sıcaklığındaki kaplıcalarından faydalanılabilmesi
için modern Turistik
tesieler inşa edilmiştir.[4]
Çamlıhemşin ilçesi hudutları dâhilinde yer alan Ayder,
gürgen dibiyle Aşağı ve Yukarı Ambarlık ( Gelin Tülü ) şelalesi, yayla evleri,
çiçekli düzleri, türlü çiçeklerdin elde edilen balı ve şifalı kaplıcasıyla
sırtını Kaçkarlar'a dayamış, çam örtülü yamaçlarla kaplı cennet görünümündedir.[5]
Yöre hayvan varlığı bitki zenginliği ile de son derece
önemlidir. “Alanda varlığı saptanan
memeli tür sayısı 30 olarak bulunmuştur.” [6]
Sansar, yaban domuzu, su samuru, karaca, tilki, geyik, porsuk, kurt, ayı yaban
keçisi bunlardan bazılarıdır. Kuşlardan sülün, kartal, doğan, atmaca, şahin,
yaban tavuğu vb. yaban hayvanları bulunmaktadır.[7]
Avrasya yüksek dağlık habitatının en iyi örneklerini
sergileyen Soğanlı, Kaçkar ve Karçar Dağlarını içinde barındırmaktadır. Bu
özelliği dolayısıyla “önemli kuş alanı” statüsü kazanan tek dağlık
alandır (YARAR, MAGNIN, 1997).
Kaçkar Dağları Milli Park sahasında 11 Köy ve 44 Yayla
bulunmaktadır. Bu Köy ve Yaylara araç ile ulaşım ( dolmuşlarla ) Rize İli Pazar
İlçesi ve Artvin İli Yusufeli İlçelerinden sağlanmaktadır. [8]
Görülebilecek Yerler:
Başta Fırtına Deresi ve
Hemşin Deresi olmak üzere, bitki çeşitliliği ve zenginliği ile fauna
çeşitliliğinin yoğunlaştığı bütün vadiler görülmeye değer niteliktedir. Fırtına
Deresi Vadisinde yer alan Zilkale Harabeleri kültürel açıdan önemli bir değer
taşır. Aynı zamanda, yörenin sosyal -kültürel ve ekonomik mekansal görüntüsünü
sergileyen yayla yerleşimleri hem doğaya uyumu hem de mimari değerleri ile
ziyaretçileri etkileyici özellikler taşımaktadır. Bu yayla yerleşimlerinin
başlıcaları, Ayder yaylası ve kaplıcalarıdır.
KONAKLAMA
Çamlıhemşin ilçesi ,Ayder yaylası başta olmak üzere yayla
yerleşim alanları ile Milli Park mahalli yetkilerinin kontrolü altında ve
yetkililerin göstereceği yerlerde çadırla ve karavanla konaklama sağlanabilir.
Milli Park Alanındaki Tarihi ve Kültürel Değerler
1. Zir Kale (Zil Kale, Kale-i Zir: Aşağı Kale)
2. Kale-i Balâ (Yukarı Kale, Varoş Kale)
3. Elevit Kalıntıları
4. Çat Köprüsü
5-Tarihi Konaklar
6-Hodoçur ve Vartivor Geleneksel Yayla Şenlikleri.
Bu eserlerden 14. yüzyıla tarihlendirilen Zir Kale ve Kale-i
Bala aynı zamanda 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak ilan edilmiştir.
KAÇKAR MİLLİ PARKININ DİĞER ÖZELLİKLERİ
Kaçkar Dağlarının batısındaki Fırtına Deresi ve doğusundaki
Hemşin Deresi zengin bir flora ile kaplıdır. Bu bitki örtüsü karstik flora
özelliğindedir. Bu bitkisel örtünün 3000 metreye kadar ulaştığı görülür
Kaçkarlar 3000 metre yükseklikte bitki örtüsü barındıran tek yerdir.
Ülkemizde çok eski buzullaşma tabakaları ile günümüzde de buzlaşmanın
birlikte görüldüğü ender yerlerden birisi de Kaçkar Dağlarıdır. Bu sahada
birçok buzullarla birlikte; buzul gölleri, buzul vadileri, sirkler ve mazeler
bulunmaktadır.[9]
Ülkemizde ender bulunan ve
Bakir Orman denilebilecek ormanlık alanları da vardır. “Türkiye’nin tek Şimşir Ormanı kabul edilen
Şimşir Mesçeresi Şenyuva’da 1.5 ha’lık alanı kapsamaktadır. “ [10]
“ Dünyada sadece üç yerde deniz kenarında
oturarak 3.937 m.lik yüksek dağ kütleleri seyredilebilmekte, bunlardan biriside
Rize sahillerinde bulunmaktadır” [11]
''Bölgede faaliyet gösteren onlarca dağcılık ve fotoğraf
kulübü her mevsim parkta etkinlikler düzenliyor. Bu güzellikleri gelip
göremeyenlere, bunu bir film karesiyle anlatmaya çalışıyorlar. İkizdere, Çat,
Fırtına, Çağlayan vadileri bünyelerinde farklı güzellikleri barındırıyor.
Kaçkar Dağları Milli Parkı yerli ve yabancı turistlerin her mevsim uğrak
yerleri arasında bulunuyor. Türkiye'nin önemli turizm alanları arasında yer
alan Kaçkar Dağları bölge turizmine de katkı sağlıyor. Her mevsim
ziyaretçilerine farklı aktiviteler sunan Kaçkar Dağları Milli Parkı'nda
dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, tracking ve kayak sporları yapılabiliyor.'' [12]
Kaçkar Dağları Milli Parkına Nasıl Gidilir Güzergah
Özellikleri
Çamlıhemşin-Rize arası 62 km. Ayder-Çamlıhemşin arası ise 17
km. dir. Milli Parkın güney bölümüne ise Erzurum-Artvin Devlet Karayolunu
kullanarak Yusufeli İlçesi, Sarıgöl Köyü, Altıparmak Köyü ve Yaylalar Köyü
geçilerek ulaşılabilir.
Ayder güzergâhından ulaşım; 16 km uzaklıktaki AYDER
YAYLASIndan başlar. AYDER
YAYLASInda ülkemizin sayılı kaplıcalarından olan Ayder Kaplıcası
bulunmaktadır. Bu yayla Milli Park Sahası içinde olmakla birlikte Turizm
Merkezi ve Belediye Mücavir alam kapsamındadır. Ayder, Çamlıhemşin
ilçesinin 19 km. güneydoğusunda 1300 lü yıllarda Hemşinliler kurmuş olduğu
Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinin 19 km güneydoğusunda yeralan 1350 m rakımda
ladin ve kayın ormanlarıyla kaplı yeni gelişmekte olan bir yerleşim birimidir.[13] Bu
yaylada yaklaşık küçük büyük 25 adet otel ve pansiyon bulunmaktadır. Bunların
çoğunluğu aile işletmeciliği şeklinde çalışmaktadır.( Bkz : AYDER
YAYLASI VE GÜZELLİKLERİ )
Ayder güzergâhından Kaçkar Dağlarına ulaşım: Ayder Yaylasını takiben Kalegon
Mevkiine, Kalegon Mevkiinden Avusor Yaylası ve Galer düzü mevkilerine çıkılır.
Galer düzü mevkiinden Yalanı Yayla, Palakçur Yayla, Aşağı Ceymakcur Yayla ve
Aşağı Kavron Yaylalarına çıkılır.
A.Kavron Yaylasından araçla Y.Kavron Yaylasına çıkılır.
Burada kahve ve pansiyonlar mevcuttur. Buradan yaya olarak Göller Mevkiinden
geçerek Serdar'in Sırtına ulaşılır, buradan Kaçkar Dağı Buzulları izlenir.
Serdar'in Sırtından zor bir parkur olmasına rağmen mezovit ( Öküz Yatağı)
Mevkiine inilir. Buradan profesyonel dağcılar buzullardan tırmanarak zirveye
çıkabilir.
Ayrıca Galer Düzü Mevkiinden A.Ceymakcur Yaylası ve
Y.Ceymakcur Yaylasından Kaçkar Dağına (3932 m) ulaşım, Ceymakcur Geçidi
aşılarak sağlanır. Bu güzergâh amatör dağcılar için de uygundur.
Kaçkar Dağına (3932 m) ulaşım, Artvin- Yusufeli İlçesinden de sağlanılabilir.
Artvin-Yusufeli İlçesinden araçlarla Hevek (Yaylalar) Köyü' ne (57 km), köyden
de Olgunlar mahallesine (3 km) ulaşılır. Buradan yaya olarak Dilberdüzü
mevkiine çıkılarak kamp yapılır. Deniz Gölünden geçilerek Kaçkar Dağı zirveye
çıkılır. Ancak Kaçkar Dağlarında gezmek isteyen bütün gurup ve ilgililere
rehber almaları tavsiye edilmektedir. ( Çünkü aniden sis bastırması, hava
şartları, patika yollardan yönlerini kaybetme vb. olumsuzluklarla
karşılaşılabilir. [14]
Her yıl Nisan ve Mayıs aylarında Karadeniz'den ayrılarak
Hemsin, Fırtına ve çağlayan dereleri boyunca sadece yumurta bırakmak için
seyahat eden deniz alalarının derelerdeki üreme faaliyetlerini görmek ve
izlemek dikkate değer bir olaydır. Her yıl yumurtalarını söz konusu derelerin
aynı yerlerine bırakan deniz alaları Ağustos ve Eylül aylarında tekrar denize
dönmektedirler.[15]
KAYNAKÇA
- [1] https://www.dogaegitimi.net/kackar.html
- [2] https://www.dogaegitimi.net/kackar.html
- [3] https://www.dogaegitimi.net/kackar.html
- [4] https://tr.wikipedia.org/wiki/Ayder
- [5] AYDER
YAYLASI VE GÜZELLİKLERİ , edebiyadvesanatakademisi.com/forumkategori/109-gezelim_görelim.html
- [6] https://www.dogaegitimi.net/kackar.html
- [7] Anonim, Kaçkar
Dağları Milli Parkı,.karalahana.com/karadeniz/rize_kackar.htm
- [8] Anonim, Kaçkar
Dağları Milli Parkı,.karalahana.com/karadeniz/rize_kackar.htm
- [9] https://www.izafet.com/tatil-ve-turizm/421144-rize-kackar-daglari-milli-parki.html
- [10] https://bolge12.ormansu.gov.tr/12bolge/kackardaglarimilliparki.aspx?sflang=tr
- [11] https://mutu49.blogspot.com/2011/05/kackar-daglar-milli-park.html
- [12] https://www.ezberim.biz/karadeniz-ve-ic-anadolu/247820-sonbaharda-gezilecek-yer-kackar-daglari-
- [13] AYDER
YAYLASI VE GÜZELLİKLERİ , edebiyadvesanatakademisi.com/forumkategori/109-gezelim_görelim.html
- [14] Anonim,
Kaçkar Dağları Milli Parkı,.karalahana.com/karadeniz/rize_kackar.htm
- [15] Anonim,
Kaçkar Dağları Milli Parkı,.karalahana.com/karadeniz/rize_kackar.htm