KADYANDA 

Antik Kenti/FETHİYE/ÜZÜMLÜ:

Lykya kentlerinden birisi olan Cadyanda Fethiye'nin Üzümlü yerleşkesi civarında bir antik kenttir. Kadyanda harabeleri Fethiye'den 18 km uzaklıktaki Üzümlü Köyü'nün 9 km. kuzey doğu istikametindeki bir tepe üzerindedir. Antik kente ulaşmak için Korkuteli veya Kaş yönünden Fethiye'ye ayrılan kavşaktan 4 km. sonra sağa ayrılan yol üzerinden Üzümlüye ve oradan da Kadyanda’ya ulaşmanız mümkündür. Fethiye'den Muğla yönüne ve Üzümlü ilçesine oradan da Cadyanda'ya gitmeniz gerekecektir. Muğla yönüne gidilmişse, Günlükbaşı kavşağından sağa ayrılan yola sapmak gerekmektedir. Kavşaktan Üzümlü 14 km.dir. Üzümlümden sonra KADYANDA levhası takip edildiğinde, antik tiyatronun  yanına ulaşılır.  (1 )

Cadyanda antik kentinin Luvilerden beri var olduğunu ama Likyalılar zamanında önem kazan bir kent olduğunu öğreniyoruz. Kadyanda hakkında bilgisine başvurduğumuz kaynaklar kentin tarihini Luvilere kadar ulaştırıyorlar. Bu kaynaklar kentin adının Likya dilinden geldiğine işaret ediyor. "  Lykia dilinde "Kadawanti" olarak bilinen Kadyanda fazla önemi olmayan bir şehir olup yazıtlarından en erken M.Ö. V. yüzyıla tarihlenmektedir " (2)  Prof.Bilge UMAR Türkiye'deki Tarihsel Adlar Kitabında Lykia kayıtlarında KHADAWATİ biçiminde de gösterildiğini belirtiyor. Plinius ismi CANDİANDA olarak aktarmış. Umar ismin KADYS yani GEDİZ isminin adaşı olduğunu belirttikten sonra, Luvice KADU-WANDA yani "Kadys tapınıcısı halk"anlamına geldiğini söylüyor. ( 1)  Kentin tarihini çok eskilere götürmeye çalışan araştırmacılara karşılık antik kentten günümüze ulaşan yüzeydeki en eski kalıntıların tarihini en fazla M.Ö. 5. yüzyıla kadar götürebilmektedir. Bu bilgilere göre kent Likyalılar zamanında önem kazamaya başlamış en önemli Likya kentlerinden birisi olmuş, Romalıların hâkimiyetine girince de en parlak günlerini yaşamıştır. Buna göre de kentin geçmişi 2600 sene öncesinden başlamaktadır.  Daha öncesine uzanan süreçte kentin çok önemli bir yerleşim yeri olduğunu gösteren yüzey yapıları yoktur.

Kadyanda’nın tarihi arkeolojik sürecine ilişkin öğrendiğimiz bilgilere göre Bu Likya kentler birliği içersinde adına para bastıran 24 Likya kentinden biri olduğunu bildiriyor. Bu durumda Bbu kentin en önemli 24 Likya kentlerinden birisi olduğunu anlamış oluyoruz. "  M.Ö. 168-67 'de Likya birliğine dahil olup birlik sikkesi bastıran 24 kent arasında Kadyanda'nın da adı geçmektedir. " ( 1-2-3 )

Bilgisine başvurduğumuz kaynaklar Likya dönemindeki kentin durumu hakkında bize pek çok şey iletmese de kentin Likyalılar zamanından çok Roma hâkimiyeti döneminde önem kazandığını günümüze ulaşan kalıntıların daha ziyade Romalılara ait olduğunu bildiriyor. Kent Roma döneminde önem kazanmıştır. Buna rağmen kenti çevreleyen surlar da dâhil olmak üzere bu kalıntılar da yok olmak üzeredir. Kentin surlarından bile bugün yalnızca temel izleri kalmıştır. Ancak geniş alanı kaplayan kalıntıların pek çoğunun Roma dönemlerinden kaldığını ve şehrin Roma İmparatorluğu dönemindeki ihtişamını göstermesi bakımından ilginçtir. (1)

Kent, dik yamaçlarla arazinin yapısına göre inşa edilmiş, sur duvarları ile çevrelenmiştir. Kadyanda antik kentinin etrafı muntazam olmayan iri taş bloklardan yapılmış surlarla çevrilidir. Bu surların bazı kısımları bugün dahi etkileyici bir görünümdedir. Buradan Xanthos vadisi ve Fethiye Ovası çok güzel gözükmektedir.  Antik şehir Üzümlünün yaklaşık 400 m yukarısında ve denizden yaklaşık bin metre yukarıda kurulmuştur.  Kentteki kalıntıların pek çoğunun Roma İmparatorluğu zamanında yapılmış olduğu anlaşılmaktadır.  (3)  Kadyanda Ören yerinde kenti çevreleyen sur duvarlarının bir bölümü, kaya mezarları ve bazı kitabeler en erken dönemlere tarihlenen kalıntılardır. Bunlardan ayrı olarak, Roma Dönemi'nde de onarılarak kullanılmış olan Hellenistik tiyatro, hamam, koşu pisti, agora, hangi tanrıya ait olduğu bilinmeyen tapınak kalıntısı ve yoğun sivil yapı izleri Kadyanda Ören yerinin antik dönemde yerleşim geçirmiş tam bir kent hüviyetini ortaya koymaktadır.

Kentin tiyatro binası kentin Akropolün’ün güney yamacında, yarım daire şeklinde caveası olan bir tiyatrodur. Tiyatro yıkılmış ve taşlarının bir kısmı kaybolmuş durumdadır. Tiyatronun taşlarının alınıp götürüldüğü ve başka yapılarda kullanıldığı muhtemeldir.  Buna rağmen mevcut durumu ile bile eski görkemini yansıtmaktadır. "Akropolde beş basamakla çıkılan bir mabet ile onun yanında Agora ve 82 m. uzunluğundaki Stoa yer alıyordu. Stadionun 183 m. uzunluğunda ve 9 m. genişliğinde, kuzey yönünde de 6 oturma sırası bulunduğunu kalıntılardan anlaşılmaktadır. Ayrıca Stadion'un üzerinde Dor nizamında bir mabet ile bir mezar odası vardır. Burada 8 atlete ait bir heykel kaidesi bulunmuştur. Kaidelerden biri üzerinde Kadyanda sözü geçmektedir." (1) Harabeden 1,5 km uzaklıkta bir dönemecin yanında, bir çukurun karşısından orman içine doğru 150 m kadar yüründüğünde büyük kaya bloklarına oyulmuş ev tipi mezarlara rastlanır. Burası Kadyanda’nın ölüler kentidir.

Stadionun çevresinde kentin ihtiyacını sağlayan dört büyük sarnıç görülmektedir. Bir başka sarnıç da Agoraya yakındır. Antik kentte sayılarının çokluğu ile dikkat çeken yapı kalıntılarının bir başkası ise sarnıçlardır. Tapınağın doğu kesiminde geniş bir alanın altında inşa edilmiş, birbirine geçmeli dört büyük sarnıç, kentin antik dönemde su sorununun ne kadar etkili olduğu, belki de bu sorun nedeniyle terkedilmiş olabileceğini akla getirmektedir. (3) Kentin su sorunlarının taşıma suyla dolan sarnıçlarla idare edilemediği açıktır. Kaynaklarda kentin ne zaman ve neden terk edildiğine dair doyurucu bilgi yoktur

Kadyanda Lykia tipi mezarları ile tanınmıştır. Fethiye ovasına bakan yamacında oldukça yüksek temeller üzerine oturtulmuş silindirik çatılı bir Mausoleum dikkati çekmektedir. Ev tipi mezarların çoğu kabartmalıdır.. Bu mezarın yan yüzlerinden birinde atlı bir komutan yere dizleri üzerine çökmüş olan bir savaşçıya saldırmaktadır. Ayrıca Üzümlü köyü ile antik kent arasındaki yamaçta, Salas Anıtı diye adlandırılan anıt-mezarın ön yüzünde Salas isminin yazdığı söylenmektedir. Ön yüzünde tek yan yüzlerde ise friz şeklinde, birbiri ile savaşan iki savaşçı görülmektedir. (1)

Kent M.S. 7. yüzyıla kadar iskâna sahne olmasına karşın geç döneme ait kalıntılar fazla yoğun olarak hissedilmez. Antik kentte 1992 yılında Fethiye Müze Müdürlüğü'nce bir kurtarma kazısı yapılmıştır. Bu çalışma sırasında ören yerini rahatlık ve kolaylıkla gezebilmek için takriben 2.5 km. uzunluğunda bir gezi yolu yapılmıştır.

1. https://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?p=508118
2. https://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,44849/cadyanda---kadyanda-uzumlu.html
3. https://www.kuzugobegifest.com/?id=3&lang=tr&Antik-Kent-Kadyanda

lgili Sayfalar

• Ani Kenti'ni Gezelim
• Serhat Kars'ı Gezelim mi?
• Kars'ın Güzel Köşeleri
• Kız Kalesi ve Korykos
• SELEUCIA PİERİA - SAMANDAĞ
• Türkiyedeki Başlıca Antik Kentler ve Yerleri
• Alabanda Antik Kenti, Aydın- Çine
• ADADA ANTİK KENTİ- ISPARTA, SÜTÇÜLER
• Ainos (Enez) Antik Kenti i
• Adramytteion- Edremit-Antik Kenti
• Aizanoi Antik Kenti, Kütahya - Çavdarhisar
• ALİNDA ANTİK KENTİ - AYDIN- ÇİNE
• Afrodisias- Aydın
• Amyzon ( Aydın) Antik Kenti
• Antiocheia Kenti- Isparta, Yalvaç
• ANTİPELOS VE NİSA ANTİK KENTLERİ ( Kaş)
• Apollonia Kenti- Kaş, Kılınçlar Köyü
• Aperlai Antik Kenti, Kaş ve Kekova
  ARIASSOS ANTİK KENTİ ANTALYA
• Belkıs/Zeugma'nın Tarihçesi , Konumu ve Doğası
• Cadyanda Antik Şehri- Üzümlü- Fethiye
• Çatal Höyük- Konya
• Didyma, Didim ve Apollon Tapınağı

Edebiyat Dil bilim, Kültür, Folklor, Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, ve Araştırmalarınız bize başvurarak bu sitede Paylaşabilirsiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya [email protected]